Το Μουσείο Γρίφων Μεγίστης, το πρώτο στην Ελλάδα, διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή γρίφων στην Ελλάδα και μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως. Ιδρύθηκε από τον μαθηματικό Πανταζή Χούλη και σήμερα διαθέτει 5000 εκθέματα, πολλά από τα οποία (περίπου 800) είναι δικές του επινοήσεις, πρωτότυπα και κατασκευές.
Το Καστελλόριζο έχει μεγάλη παράδοση στους γρίφους, κάτι που αποδεικνύεται από:
(1) την τακτική εκπροσώπηση της Ελλάδας στον Διεθνή Οργανισμό Γρίφων από δύο πολύ-βραβευμένους Έλληνες, αμφότεροι με καταγωγή από το Καστελλόριζο,
(2) περιοδικά με γρίφους του 19ου αιώνα που υπάρχουν στο Λαογραφικό Μουσείο του νησιού, και
(3) την ύπαρξη αμέτρητων αινιγμάτων με τη μορφή ποιήματος στην εφημερίδα Καστελλοριζιακά Νέα της δεκαετίας του 60.
Σε γενικές γραμμές, όλη η Ελλάδα έχει μια ιστορικά αποδεδειγμένη παράδοση στους γρίφους, με τον Δωδεκανήσιο σοφό και ειδικό στους γρίφους Κλεόβουλο τον Λίνδιο, το Οστομάχιον του Αρχιμήδη να αποτελεί τον πρώτο τρισδιάστατο γρίφο της ανθρωπότητας, το Αίνιγμα της Σφίγγας να αποτελεί έναν από τους πρώτους λεκτικούς γρίφους, ο Λαβύρινθος να αποτελεί το πρώτο Escape Room στη ιστορία, ενώ το Κουτί της Πανδώρας και ο Γόρδιος Δεσμός, χρησιμοποιούνται συχνά ως ονόματα για σημερινούς γρίφους.
Από τον Οκτώβριο του 2020 το Μουσείο Γρίφων Μεγίστης έχει κηρυχθεί ως Ευρωπαϊκό Κέντρο Επιστήμης, Τεχνολογίας και Τέχνης STARTS (Science+Technology+ARTS). Σύνδεσμος για το project που γίνεται σε συνεργασία με το STARTS:
http://www.kastellorizo.org/megisti/kastellorizo_net/STARTS.html
ΠΟΙΟΣ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΑΝΤΑΖΗΣ ΧΟΥΛΗΣ;
Ο Πάνταζης Χούλης είναι σχεδιαστής και παραγωγός γρίφων/παιχνιδιών, γνωστός για τις απλές και μοναδικές του ιδέες. Έχει πτυχίο στα Μαθηματικά (Πανεπιστήμιο Κρήτης), μεταπτυχιακό στα Μαθηματικά (Αλγεβρική Θεωρία Γραφημάτων, UWA) και διδακτορικό στην Ηλεκτρολογία και Ηλεκτρονική Μηχανική (Συστήματα Ελέγχου, UWA).
Σχεδίασε τον πρώτο του γρίφο (πρωτότυπο «Φλιπεράκι Λαβύρινθος») το 1978 και το πρώτο του επιτραπέζιο παιχνίδι (πρωτότυπο «Crazy Kong» με 100 επίπεδα) το 1979, με το οποίο έπαιζε με φίλους στο δημοτικό σχολείο. Το 1991, κέρδισε τον εθνικό διαγωνισμό «Kick Off II» που διοργάνωσε το γνωστό περιοδικό Pixel, ενώ κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ του δημοφιλούς arcade παιχνιδιού της δεκαετίας του ’80 «Tehkan World Cup», όπως καταγράφηκε στο MARP.
Για πολλά χρόνια υπήρξε ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αυστραλίας, όπου διακρίθηκε σε έρευνες καινοτομίας (συμπεριλαμβανομένης της Βιοϊατρικής Μηχανικής) και επίσης έλαβε βραβεία διδασκαλίας για τη χρήση και προώθηση παιχνιδιών κατά τη διάρκεια των διαλέξεών του. Ακόμη και σήμερα αναφέρεται σε επιστημονικά έγγραφα νέων δημοσιεύσεων λόγω της γενικής του έρευνας.
Χρησιμοποιεί πανίσχυρα μαθηματικά προγράμματα (τα οποία χρησιμοποιούσε όταν δίδασκε τους μαθητές του) για να δημιουργήσει νέα παιχνίδια με μοναδικούς μηχανισμούς και επαληθευμένο τρόπο παιχνιδιού. Κατά τη διάρκεια εργαστηρίων παιχνιδιών, διασφαλίζει ότι τα παιχνίδια του είναι διασκεδαστικά, ελκυστικά, αποτελεσματικά, εκπαιδευτικά, εύκολα στην εκμάθηση, αλλά σχεδόν αδύνατον να κυριαρχηθούν. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιχνίδια του διατηρούν την αξία τους καθώς περνά ο χρόνος.
Μερικά από τα σχέδιά του (π.χ. το Oginov Tumbler) φιλοξενήθηκαν στο Harrods του Λονδίνου, ενώ ένας από τους γρίφους του συμπεριλήφθηκε στο μυθιστόρημα του Gary McAvoy «Η Λειψανοθήκη της Μαγδαλανής». Επίσης, ο πολυ-γρίφος «Μαίανδρος» του Πανταζή (όπου με τα ίδια εξι κομμάτια συν το πλαίσιο παίζονται δώδεκα ριζικά διαφορετικοί γρίφοι), φιλοξενήθηκε στο εξώφυλλο της Ρωσικής έκδοσης του περιοδικού «Κβαντομηχανική».
Ο Πανταζής έχει επίσης λάβει πολλές διακρίσεις από σημαντικά ιδρύματα για να τιμήσουν τη συνεισφορά του στον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Τα παιχνίδια και οι γρίφοι του Πανταζή είναι εντελώς διαφορετικοί από το κύριο ρεύμα, διατηρώντας ταυτόχρονα την ψυχαγωγία και την εκπαιδευτική τους αξία. Γι’ αυτόν το λόγο είναι πολύ περιζήτητος και συνεργάζεται με Πανεπιστήμια και Σχολεία, ενώ προσκαλείται σε σημαντικά Ευρωπαϊκά προγράμματα, μετατρέποντας τη μάθηση και τη διδασκαλία σε μια διασκεδαστική εμπειρία.
Παράλληλα, είναι επιστημονικός σύμβουλος σε πανελλήνιους διαγωνισμούς που περιέχουν γρίφους, όπως ο διαγωνισμός Alan Turing, με εκατοντάδες σχολεία και χιλιάδες μαθητές. Πολλές φορές οι γρίφοι του χρησιμοποιούνται στον τελικό.
Έχει αυστηρούς κανόνες όταν δημιουργεί παιχνίδια ή γρίφους, ώστε να μην πέσει στην ίδια παγίδα που πέφτουν πολλοί έμπειροι σχεδιαστές, δηλαδή ατελείωτες οδηγίες, χαοτικοί και αναποτελεσματικοί μηχανισμοί, και υπερβολικές ομοιότητες με προηγούμενα θέματα. Τα περισσότερα από τα σημερινά παιχνίδια χρησιμοποιούν εντυπωσιακές επιφάνειες και καλλιτεχνικές φιγούρες για να κρύψουν τέτοιες αδυναμίες.
Εξασφαλίζει ότι κάθε παιχνίδι που δημιουργεί χρησιμοποιεί μικρού μεγέθους οδηγίες και μέσω λίγης μαθηματικής μαγείας, η πολυπλοκότητα του παιχνιδιού γίνεται η κύρια έλξη του. Τα τελευταία χρόνια, είναι ο νους πίσω από νέα επιτραπέζια παιχνίδια όπως τη «Μέδουσα» (2022, μοναδικοί μηχανισμοί), «Πλάτωνος Σπήλαιο» (2024, ο λόγος συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου), «Δωδεκάθλον» (2024, διδάσκοντας στατιστική από την προσχολική ηλικία), και «Ικάρου Νήσοι» (2025, βασισμένο στο TSP).
Η παραγωγή αυτών των παιχνιδιών γίνεται μέσω της εταιρείας του MaxxBrain, η οποία εστιάζει σε αποδοτικά παιχνίδια που πραγματικά συμβάλλουν στην ανθρώπινη κοινωνία.
Τέλος, ο Πανταζής έχει εμπλακεί σε έρευνα σχετικά με το Οστομάχιον (τον αρχαιότερο καταγεγραμμένο γρίφο στην ανθρώπινη ιστορία που δημιουργήθηκε από τον Αρχιμήδη), όπου διαβάζοντας τα αρχαία κείμενα, διόρθωσε τρεις λανθασμένες τομές που ήταν ασύμβατες, για να καταλήξει ότι οι λύσεις είναι στην πραγματικότητα 5003 (αντί για 536).
Τώρα έχει επιστρέψει και ζει μόνιμα στον τόπο της καταγωγής του, ένα ακριτικό ελληνικό νησί, όπου το 2020 ίδρυσε το Μουσείο Γρίφων Μεγίστης.
Από το φθινόπωρο του 2021 και εφεξής διοργανώνει με την Ελένη Γραμματικοπούλου, γνωστή για τη μακρά εμπειρία της στον χώρο της επικοινωνίας της Επιστήμης, το Φεστιβάλ Γρίφων Καστελόριζου, μια τεράστια πολιτιστική και εκπαιδευτική εκδήλωση εθνικής εμβέλειας που προσελκύει πολλά σχολεία, πανεπιστήμια και εκπαιδευτικά ιδρύματα.
ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΡΙΦΩΝ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ
Έπειτα από μεγάλη ζήτηση, το Μουσείο Γρίφων από το Μάιο του 2022 διαθέτει γρίφους προς πώληση. Είναι βασικά εντυπωσιακοί γρίφοι που διατίθενται αποκλειστικά από το Μουσείο Γρίφων, που κατασκευάζει και φτιάχνει ο Πανταζής Χούλης σε μικρές παραγωγές. Και παρά τις δυσκολίες και το μεγάλο κόστος παραγωγής οι τιμές είναι πολύ ελκυστικές, ενώ τα προϊόντα ξεχωρίζουν λόγω της ποιότητας τους. Υπάρχουν περίπου είκοσι επιλογές/κωδικοί για την αγορά γρίφων. Η ύπαρξη e-shop είναι πιθανή στο μέλλον, αλλά τίποτα δεν αντικαθιστά τη διαδραστική αγορά μέσω φυσικής παρουσίας.
Οι γρίφοι του Πανταζή Χούλη ξεχωρίζουν για την πρωτοτυπία και την καινοτομία τους σε παγκόσμια κλίμακα, κι εκτός από το Διεθνή Οργανισμό Γρίφων, έχουν ήδη αναγνωριστεί από σχολεία και πανεπιστήμια, καθώς βοηθούν πολλούς δύσκολους τομείς της εκπαίδευσης να γίνουν πιο κατανοητοί, ελκυστικοί, αποτελεσματικοί και διασκεδαστικοί. Οι γρίφοι που κατασκευάζονται στο Μουσείο Γρίφων Μεγίστης, είναι κι ένας λόγος που το κάνουν να ξεχωρίζει, καθώς δεν υπάρχουν πουθενά αλλού.
Παράλληλα, ως τακτικό μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Γρίφων, πάντα θα παρουσιάζονται πρώτοι στην Ελλάδα οι νέοι εκπαιδευτικοί γρίφοι του (και παιχνίδια) παγκοσμίως. Αυτό ισχύει για τους γρίφους που διατίθενται στην αγορά, αλλά και για γρίφους που για διάφορους λόγους δε βγαίνουν τελικά στην αγορά. Σας περιμένουν να εξερευνήσετε αυτόν τον θαυμαστό κόσμο, φτιαγμένο για μικρούς και μεγάλους.
Το Μουσείο Γρίφων αποτελεί τεράστια ιδιωτική επένδυση στο νησί της καρδιάς μας. Ενώ όσοι τολμούν να έλθουν το χειμώνα, η επίσκεψη θα είναι πάντα πλουσιότερη σε χρόνο και σε θεματολογία. Παραμένουμε πάντα αφιερωμένοι στους γενναίους έλληνες, στους συντοπίτες μας και στη Σαντραπεία Σχολή, με τους οποίους περνάμε μαζί τους δύσκολους χειμώνες.
Η ξενάγηση στο Μουσείο Γρίφων δεν αποτελεί μια δοκιμασία νοημοσύνης (τεστ IQ). Είναι μια δωρεάν εμπειρική παρουσίαση που διαρκεί τουλάχιστον μια ώρα, και που ο κάθε επισκέπτης απολαμβάνει εξωτικούς μηχανισμούς και διδακτικές ιδέες πέρα από κάθε φαντασία. Βέβαια, αν οι επισκέπτες επιθυμούν να ασχοληθούν με κάποιους γρίφους (ακόμα κι εκτός της ξενάγησης), είναι πάντα ευπρόσδεκτοι λόγω της διαδραστικής φύσης του Μουσείου.
Λειτουργεί χειμώνα/καλοκαίρι κι έχει καταπλήξει θετικά τους επισκέπτες κάθε ηλικίας, καθώς και έναν μεγάλο αριθμό Ελλήνων και ξένων διακεκριμένων επισκεπτών που έρχονται στο νησί αποκλειστικά για το Μουσείο Γρίφων. Αν και υπάρχουν μόνο τέσσερα άλλα Μουσεία Γρίφων σε άλλες χώρες (που καλύπτουν όλα τα είδη γρίφων), αυτό στο Καστελλόριζο είναι το μόνο διαδραστικό.
Το Μουσείο Γρίφων δεν έχει συγκεκριμένο ωράριο λειτουργίας. Οι επισκέπτες πρέπει να επικοινωνήσουν έγκαιρα για την ξενάγηση/παρουσιάση σε συγκεκριμένη ώρα (τηλέφωνο: +30 6980865814 με WhatsApp, email: museum@megisti.net). Ιδανικά, θα πρέπει να έρχονται μικρές ομάδες με 4 άτομα (ελάχιστος αριθμός) έως 10 άτομα (μέγιστος αριθμός).
Το Μουσείο Γρίφων είναι πάντα λειτουργικό στο αγαπημένο μας Καστελλόριζο -εκτός από μικρά διαστήματα για συμμετοχή σε συνέδρια και εκθέσεις γρίφων, ώστε να παραμένουν πάντα ενημερωμένοι για όλες τις νέες δημιουργίες. Και είναι πάντα ανοιχτό για ξεναγήσεις σε ένα μαγικό νέο κόσμο, τον κόσμο των γρίφων!
Για τοποθεσία, τηλέφωνο, φωτογραφίες, κριτικές, κάντε κλικ στους παρακάτω συνδέσμους:
Google maps: Μουσείο-Γρίφων
https://www.google.com/maps/place/Puzzle+Museum/@36.1476355,29.5937095,15z/data=!4m6!3m5!1
s0x14c1d78d3fee350f:0xf4e61a9a65383b04!8m2!3d36.1476825!4d29.5938423!16s%2Fg%2F11lq290w2m?entry=ttu
Tripadvisor: Puzzle_Museum-Kastellorizo_Dodecanese_South_Aegean
https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g189441-d21357345-Reviews-Puzzle_Museum-Kastellorizo_Dodecanese_South_Aegean.html
Facebook: Μουσείο Γρίφων Μεγίστης
https://www.facebook.com/MegistiPuzzleMuseum
Η διοργάνωση του Φεστιβάλ Γρίφων έδωσε ιδιαίτερη δημοσιότητα αλλά και αναγνωσιμότητα στον σημαντικό ρόλο των γρίφων . Ο Πανταζής Χούλης προσκλήθηκε και έδωσε σειρά διαλέξεων σε διάσημους συλλόγους, σχολεία και πανεπιστήμια, παρουσιάζοντας τους γρίφους και την ιστορία τους, προκαλώντας το αμέριστο ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων. Όλοι πέρασαν ξεχωριστές και δημιουργικές στιγμές παίζοντας και λύνοντας τους γρίφους.
Αυτό αποδεικνύει πως το Καστελλόριζο μπορεί και εξάγει τον δικό του πολιτισμό. Ενισχύοντας αυτή την πεποίθηση διοργανώθηκαν ήδη πολλά Φεστιβάλ Γρίφων στο Καστελλόριζο και το φεστιβάλ ταξιδεύει πια και εκτός νησιού (ήδη έχει πάει σε Πάτρα, Αθήνα και Ξάνθη) ενώ υπάρχουν προσκλήσεις και από άλλες πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού.
