ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΓΡΙΦΩΝ ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟΥ

Απολογισμός του 5ου Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλορίζου / Παιγνίδια Επιστήμης 17-19 Οκτωβρίου 2025

Ένα επετειακό φεστιβάλ ολοκληρώθηκε, ένα μεγάλο πολυθεματικό δρώμενο όπου οι γρίφοι έπαιξαν με την επιστήμη. O Πολιτισμός συνάντησε την Εκπαίδευση, η Τεχνολογία έσμιξε με τη Φύση και η Καινοτομία ανταγωνίστηκε την Εφευρετικότητα.
Το τολμηρό αυτό εγχείρημα δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την αφιλοκερδή συμμετοχή 60 και πλέον ακαδημαϊκών δασκάλων, ερευνητών, εκπαιδευτικών και καλλιτεχνών από πανεπιστημιακούς, ερευνητικούς, και εκπαιδευτικούς φορείς της χώρας και του εξωτερικού, οι οποίοι για μια ακόμη χρονιά μοιράστηκαν το όραμα και τον ενθουσιασμό των διοργανωτών του.
Αξιοποιώντας τις επιστημονικές γνώσεις και την εμπειρία τους σχεδίασαν και παρουσίασαν πρωτότυπες επιστημονικές δράσεις με ψυχαγωγικές όμως διαστάσεις, καλύπτοντας πολλούς τομείς των θετικών κυρίως επιστημών, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων ώστε να κατανοήσουν σύγχρονες επιστημονικές έννοιες.
Και τη χρονιά αυτή το νησί, πλημμύρισε, κυριολεκτικά, από επισκέπτες κάθε ηλικίας. Έγινε το επίκεντρο της επιστημονικής γνώσης και πολιτισμού κρατώντας αμείωτο τον ενθουσιασμό των μαθητών/τριών του νησιού, της τοπικής κοινωνίας αλλά και μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών από τη Ρόδο, Σύμη, Κω και Αθήνα, που βίωσαν ένα πραγματικό πανηγύρι χαράς και επιστήμης!
Προσπάθησαν και έλυσαν πολλούς από τους γρίφους που ο Πανταζής Χούλης και όλοι οι συμμετέχοντες γριφολόγοι / γριφοποιοί με υπομονή τούς καθοδήγησαν στην επίλυσή τους αναδεικνύοντας την παιδαγωγική αξία των γρίφων.

Αξίζει να αναφερθούμε στον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν τα πρωινά εκπαιδευτικά προγράμματα που σχεδιάστηκαν ειδικά για τους μαθητές του νησιού, και παρουσιάστηκαν πριν από το φεστιβάλ στο σχολείο τους. Για άλλη μια φορά εντυπωσίασε η συμμετοχή των παιδιών στα διαδραστικά εργαστήρια διεπιστημονικής εκπαίδευσης και η έφεση τους για μάθηση.Δεν θα αναφερθούμε λεπτομερώς στο σύνολο των αξιόλογων δράσεων του φεστιβάλ, άλλωστε αυτό αποτυπώθηκε στα προηγούμενα δελτία τύπου. Θα θέλαμε όμως να σταθούμε σε κάποια ουσιαστικά σημεία των δύο κεντρικών ομιλιών:

Η Δρ Αθανασία Αθανασίου, επικεφαλής της ομάδας έξυπνων υλικών στο ερευνητικό κέντρο της Γένοβας / Istituto Italiano di Tecnologia, παρουσίασε συγκλονιστικά «στοιχεία» για την «εποχή του πλαστικού» που διανύουμε και αναφέρθηκε σε θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, με το αποτύπωμα του ανθρώπου στον πλανήτη μας και με τις λύσεις που μπορούν να αναπτύξουν οι νέοι και οι μελλοντικές γενιές για έναν πιο καθαρό κόσμο μέσα από τα «έξυπνα υλικά». Έκλεισε με την ακόλουθη παραίνεση: «Η περιέργεια είναι η κινητήρια δύναμη της επιστήμης». Θα ήθελα να ενθαρρύνω τα νέα παιδιά να είναι υπεύθυνα και να παίρνουν συνειδητές αποφάσεις για το μέλλον τους.

Ο καθηγητής Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ Γιάννης Ιωαννίδης μίλησε για έναν από τους πιο σύγχρονους «γρίφους»: την τεχνητή νοημοσύνη AI. «Η μεγαλύτερη πρόκληση δεν είναι μόνο τεχνολογική. Είναι η κατανόηση του πλαισίου στο οποίο χρησιμοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη. Αν δεν βάλουμε σωστό θεσμικό και ηθικό πλαίσιο, κινδυνεύουμε. Αν το κάνουμε, θα είναι ένα εργαλείο όπως όλα τα άλλα». «Η κοινωνία μέσα από σωστή εκπαίδευση πρέπει να ενημερωθεί για το τι είναι η AI, τι μπορεί να προσφέρει, τι πρέπει να φοβόμαστε.»

Ύστερα από πέντε χρόνια διοργανώσεων μπορούμε ευθαρσώς να κάνουμε έναν σύντομο απολογισμό. Παρά τα υπερβολικά εμπόδια και τις μεγάλες πρακτικές δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε γι’ αυτή την απαιτητική διοργάνωση η εξέλιξη υπήρξε τόσο απρόβλεπτη που σαστίσαμε κι εμείς οι ίδιοι.

Κατορθώσαμε:

Να προσελκύσουμε σταδιακά την αφρόκρεμα της ακαδημαϊκής, επιστημονικής και ερευνητικής κοινότητας.
Να δώσουμε την ευκαιρία σε νέους ερευνητές να δοκιμάσουν καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα με αντισυμβατικές εκπαιδευτικές μεθόδους.
Να γίνει το νησί για τρεις μέρες το επίκεντρο της γνώσης, χαράς και μάθησης.
Να προσελκύσουμε μαθητές/τριες, εκπαιδευτικούς, γονείς από γειτονικά νησιά και από άλλες περιοχές της Ελλάδας, σε αριθμό που ξεπερνάει τον μισό και πλέον πληθυσμό του νησιού.
Να διευρύνει τα γεωγραφικά του όρια (διοργανώσαμε 3 «θυγατρικά» φεστιβάλ σε Αθήνα, Πάτρα, Ξάνθη).
Να απολαύσουμε τα πρώτα απτά παραδείγματα της επίδρασης του φεστιβάλ σε παιδιά που ήδη είχαν συμμετάσχει σε προηγούμενες διοργανώσεις. Μαθητές/τριες από σχολεία της Κω, Αθήνας και Ρόδου μετουσίωσαν τη γνώση και τη φαντασία σε δημιουργικές παρουσιάσεις!!
Να αποδείξουμε, τέλος, πως το μικρό αυτό ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων μπορεί να δημιουργεί και να εξάγει τον δικό του πολιτισμό και ότι οι γρίφοι δεν είναι μόνο παιχνίδι αλλά και μέσο κατανόησης του κόσμου.

Να αποδείξουμε, τέλος, πως το μικρό αυτό ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων μπορεί να δημιουργεί και να εξάγει τον δικό του πολιτισμό και ότι οι γρίφοι δεν είναι μόνο παιχνίδι αλλά και μέσο κατανόησης του κόσμου.

Η οργάνωση πραγματοποιήθηκε από τον Πανταζή Χούλη, μαθηματικό και ιδρυτή του Μουσείου Γρίφων Μεγίστης και το Σωματείο ΕΝ.Ι.Γ.ΜΑ (Ένωση Ιδεών, Γρίφων, Μαθηματικών) σε συνεργασία με την Ελένη Γραμματικοπούλου, γνωστή για την μακρόχρονη προσφορά της στην επικοινωνία της επιστήμης, σε ιδέα της οποίας δημιουργήθηκε το ΦΓΚ. Το Φεστιβάλ συνδιοργανώθηκε με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και υποστηρίχθηκε από τον Δήμο Μεγίστης.

Πολύτιμοι αρωγοί τα Υπουργεία: Εθνικής Άμυνας, Πολιτισμού, Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής/Γεν. Γραμματεία Ν. Αιγαίου, ο ΕΟΤ, η Γενική Γραμματεία Ε+Κ και η Πρεσβεία της Αυστραλίας στην Αθήνα, που υποστήριξαν και έθεσαν το φεστιβάλ υπό την αιγίδα τους.
Ευχαριστίες από καρδιάς και στους ιδιώτες χορηγούς, που στήριξαν για μια ακόμη χρονιά τη μεγάλη αυτή εθελοντική προσπάθεια, δείχνοντας την αγάπη και την εμπιστοσύνη τους.
Ανάλογη υποστήριξη υπήρξε και από έναν μεγάλο αριθμό ΜΜΕ/χορηγών της Ελλάδας και του εξωτερικού με σειρά ανακοινώσεων, συνεντεύξεων, αναφορών και προβολών.
Ευχαριστούμε τις τοπικές αρχές, το διδακτικό προσωπικό όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων του νησιού και τους εθελοντές για τη θερμή τους συμπαράσταση.

Κλείνουμε με την ευχή κάθε νέα διοργάνωση να δίνει την ευκαιρία στους νεαρούς επισκέπτες να καλλιεργούν την έμφυτη περιέργεια και φαντασία τους, και να εισπράττουν τόσα συμπυκνωμένα ερεθίσματα που -ποτέ δεν ξέρει κανείς!- μπορεί και να καθορίσουν τη μετέπειτα πορεία τους.

Και συνεχίζουμε… Καλή μας αντάμωση στο 6ο Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλορίζου !