Από τη Ζάχαρη… στο Οινοπνευματώδες Θαύμα!
Ένα ταξίδι στον κόσμο της ζύμωσης, της ενέργειας και της αειφορίας
Εργαστήριο Πειραμάτων: Η Βιοχημεία… εν δράσει!!
Τι κοινό μπορεί να έχουν η ζάχαρη, οι μύκητες και το οινόπνευμα; Πώς γίνεται ένα γλυκό υγρό να μεταμορφώνεται σε φλόγα, άρωμα και… καθρέφτη;
Στο βιωματικό αυτό εργαστήριο, ξεκινάμε από το πιο γνώριμο συστατικό της καθημερινότητας, τη ζάχαρη, που δεν είναι απλά γλυκιά, αλλά… καύσιμο για τα μικροσκοπικά τέρατα, τους «λαίμαργους» ζυμομύκητες. Μικροοργανισμοί που ίσως δεν βλέπουμε, αλλά εργάζονται πυρετωδώς! Τους παρατηρούμε να «καταβροχθίζουν» τα σάκχαρα και να μετατρέπουν φυσικούς χυμούς, ώριμα φρούτα ή και απλό ζαχαρόνερο σε οινόπνευμα (ή αλλιώς αιθανόλη) και διοξείδιο του άνθρακα.
Και τότε ξεκινά το … πάρτι της επιστήμης!
Συνδυάζοντας θεωρία, πράξη και θέαμα, μαθαίνουμε πώς η παραδοσιακή τέχνη της οινοποίησης και της ζύμωσης συναντά τη σύγχρονη επιστήμη και … αποκαλύπτει τη δύναμη της βιοχημείας στην παραγωγή ενέργειας, πρώτων υλών και… αρωμάτων! Μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά την πραγματικότητα της βιοτεχνολογίας και τις εφαρμογές της πράσινης χημείας που διαμορφώνουν το μέλλον της αειφορίας.
- Το εργαστήριο αναδεικνύει τη ζύμωση ως:
- βιολογική διεργασία με δράση ενζύμων,
- εργαλείο παραγωγής ενέργειας και πρώτων υλών,
- λύση με αειφορικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Σύντομη περιγραφή των πειραμάτων Μικρή κλίμακα – Μεγάλη ιδέα!
Οι μαθητές παρακολουθούν βήμα-βήμα ένα εντυπωσιακό πείραμα σε μικρή κλίμακα που αναπαριστά μια πραγματική βιομηχανική διαδικασία: τη μετατροπή σακχάρων σε βιοαιθανόλη. Το εργαστήριο εξελίσσεται σε τρία στάδια:
- Στάδιο Ζύμωσης, οι μαθητές παρατηρούν:
- τη βιομετατροπή σακχάρων από φυσικούς χυμούς, φρούτα ή διάλυμα σακχαρόζης σε αλκοολικό διάλυμα (νερό και οινόπνευμα)
- την παραγωγή αερίων (CO2)και
- αλλαγές στις φυσικοχημικές ιδιότητες του μέσου.
- Στάδιο Απόσταξης:
- Με απλή θέρμανση, η αιθανόλη απομονώνεται… σταγόνα- σταγόνα από το μίγμα, όπως γίνεται στις βιομηχανίες!
- Στάδιο ποιοτικού ελέγχου – Χημικό Εργαστήριο:
- Η αιθανόλη που παράχθηκε, αναλύεται στο “χημικό εργαστήριο”! Με χημικά τεστ, αποκαλύπτουμε τις ιδιότητές της και αποδεικνύουμε την ταυτότητά της. Πιο συγκεκριμένα:
- βλέπουμε τη φλόγα της καύσης της να ζωντανεύει μπροστά μας, ως παράδειγμα αξιοποίησης της χημικής της ενέργειας.
- φτιάχνουμε καθρέφτες από την οξείδωσή της,
- δημιουργούμε αρώματα φρούτων με τη δύναμη της εστεροποίησης.
- Πειράματα που κλέβουν την παράσταση
- «Το μπουκάλι που βρυχάται» … «Όταν η επιστήμη… παίρνει φωτιά!» Εντυπωσιακή ανάφλεξη ατμών οινοπνεύματος σε πλαστικό δοχείο.
- «Το Πείραμα της Πυρακτωμένης Δεκάρας – Ο Κόκκινος Χαλκός και η Άχρωμη Αιθανόλη» … καταλυτική οξείδωση της αιθανόλης με πυρωμένο χαλκό (ήπιο οξειδωτικό μέσο)
- «Καθρέφτης από οινόπνευμα» … Αντίδραση Tollens
- «Προσομοίωση αλκοτέστ» … Οξείδωση με διχρωμικό κάλιο
- «Φρουτένια Αρώματα από αιθανόλη» … Παραγωγή εστέρων με άρωμα μπανάνας
- «Τριοξείδιο του Χρωμίου (CrO3) & Αιθανόλη … μια Οξείδωση… με Στυλ και Θερμότητα!»
- «Οξειδώσεις υψηλού κινδύνου» … μια σταγόνα Αιθανόλης αρκεί … η Θεαματική δράση του επτοξειδίου του μαγγανίου (Mn₂O₇)».
- 💥 Πειράματα Bonus … «Χημεία χωρίς φρένο»
- «Το αέριο που βρυχάται» … Καύση φυσσαλίδων Υδρογόνου, Αφρός Υδρογόνου, «Κροτούν αέριο»
- «Ζελεδάκια Gummy Bear που χορεύουν» … εντυπωσιακή καύση ζάχαρης
- «Το μπουκάλι που λιώνει» … καύση ζάχαρης … χωρίς θέρμανση (ενέργεια από αφυδατική δράση πυκνού θειικού οξεός)
- «Ο πουλ πουλ .. Φλαμπέ» … η εντυπωσιακή καύση της νιτροκυτταρίνης ή βαμβακοπυρίτιδας. Μάθε πώς μια παλιά εφεύρεση μετατρέπει την ενέργεια σε θέαμα.
- «Ηλεκτρομαγνητική Σκανδάλη: Εντυπωσιακή καύση υδρογόνου σε χλώριο με την επίδραση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας δηλ. φωτός … εντυπωσιακή και διδακτική!
- “Το Μωβ Πυροτέχνημα της Χημείας!” …. Ένα εκρηκτικό show με μαγνήσιο και υπερμαγγανικό … η Χημεία σε ρόλο πυροτεχνουργού! Μια έντονη αντίδραση οξειδοαναγωγής επί σκηνής με πολύ Φως, θερμότητα και καπνό.
Απευθύνεται σε: Μαθητές Γυμνασίου & Λυκείου, φοιτητές και κάθε λάτρη της Χημείας και των εντυπωσιακών πειραμάτων!
Διοργάνωση: Science is Fun – Ένωση Ελλήνων Φυσικών
Εκπαιδευτική Χημεία που… ενθουσιάζει, ενημερώνει και αναφλέγει το ενδιαφέρον
- Τα πειράματα απευθύνονται σε:
- μαθητές ηλικίας 9-17 ετών
- δασκάλους και καθηγητές πρωτοβάθμιας & δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
- Ευρύ κοινό
Γεννήθηκε το 1966 στη Βραζιλία και μεγάλωσε στην Αθήνα στην περιοχή του Θησείου. Είναι απόφοιτος της Σχολής Θετικών Επιστημών και πτυχιούχος του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με εξειδίκευση στην Επικοινωνία της Επιστήμης.
Εργάσθηκε στο Εργαστήριο Φαρμακοδιεγέρσεως - ελέγχου Doping, του Ολυμπιακού Αθλητικού κέντρου Αθηνών «ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΗΣ», ως ερευνητής στο Εργαστήριο Οργανικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Εργαστήριο Βιοχημείας του Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών του Saclay (Γαλλία) - σχετική ανακοίνωση στο 23ο Ευρωπαϊκό Συμπόσιο Πεπτιδίων, Σεπτέμβριος 1994, PRAGA PORTOGALIA, στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων (Ε.Θ.Ι.Α.Γ.Ε) και στη Διεύθυνση Υγειονομικού Ελέγχου & Περιβαλλοντικής Υγιεινής στην ΠΕ Ανατολικής Αττικής.
Από το 2008 ασχολείται αποκλειστικά με την Επικοινωνία της Επιστήμης. Από τον Μάιο του 2015 και σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Φυσικών αναπτύσσει το δικό του πρόγραμμα SCIENCE IS FUΝ, μια πρωτότυπη εκπαιδευτική δράση που παρουσιάζει τις φυσικές επιστήμες μέσα από μία σειρά ελκυστικών επιστημονικών πειραμάτων σε μαθητές όλων των βαθμίδων, χρησιμοποιώντας τον μοναδικό και ιδιαίτερα θεαματικό συνδυασμό πειραματικής επίδειξης και διάλεξης.
Παράλληλα συμμετέχει στην ομάδα επικοινωνίας της επιστήμης των Science Reactors, συνεργάζεται με τους μη κερδοσκοπικούς εκπαιδευτικούς οργανισμούς «Άτρακτος - Το Σχολείο της Ζωής», «Επιστήμη Επικοινωνία – SciCo», το Βιωματικό και Ψυχαγωγικό Θεματικό Πάρκο Paradise Park, και το Μουσείο Φυσικής Planet Physics, ενώ από το 2021 συμμετέχει ανελλιπώς στο Φεστιβάλ Γρίφων & Επιστήμης του Καστελλόριζου.
Από το 2018 έως σήμερα, έχει διευρύνει το εναλλακτικό αυτό πρόγραμμα εκπαίδευσης, παρουσιάζοντάς το σε περισσότερα από 870 σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με ξεχωριστή επιτυχία.
Από το Φεβρουάριο του 2023 ιδρύει τη δική του εταιρεία, με τον ίδιο διακριτικό τίτλο SCIENCE IS FUN, με κύριο σκοπό την Επικοινωνία της Επιστήμης, παρέχοντας πλέον υπηρεσίες υποστηρικτικές προς την Εκπαίδευση μέσα από τη δημιουργία, τον σχεδιασμό και την παρουσίαση εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Λίγα λόγια για το Science is Fun…
Το “Science is Fun” παρουσιάζει τις φυσικές επιστήμες μέσα από μία σειρά ελκυστικών και εντυπωσιακών πειραμάτων. Με εργαλείο την αναπαράσταση, την ερμηνεία και την ανάλυση απλών φυσικών φαινομένων στοχεύει να προσελκύσει την αγάπη, το ενδιαφέρον, την περιέργεια και την κριτική ικανότητα των παιδιών για τον κόσμο των φυσικών επιστημών. Και αυτό το επιτυγχάνει καθώς στηρίζεται: στην έρευνα, στην παρατήρηση και στο πείραμα.
Τα παιδιά πάντα ρωτούν πώς και γιατί. Και δεν υπάρχει καλύτερος και πιο διασκεδαστικός τρόπος προσέγγισης και κατανόησης της επιστήμης από τα πειράματα επίδειξης!
O Δημήτρης Κονιδιτσιώτης είναι ο εμπνευστής και ιδρυτής του Scienceis Fun (2010), ενός τρόπου επικοινωνίας της Επιστήμης, με σκοπό:
• Να αναδείξει τη σχέση των Φυσικών Επιστημών με την καθημερινή μας ζωή,
• Να μυήσει τους μαθητές και το ευρύ κοινό στην ομορφιά και τη φαντασία της επιστημονικής σκέψης,
• Να κεντρίσει το ενδιαφέρον τους για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία.
• Να προσελκύσει τους νέους στις Φυσικές Επιστήμες μέσω διαφορετικών μεθόδων διδασκαλίας,
• Να αποδείξει ότι ορισμένα εκπληκτικά επιστημονικά πειράματα μπορούν – μέσω της βιωματικής μάθησης – να γίνουν με απλά καθημερινά υλικά, που βρίσκονται γύρω μας.
Με ποιό τρόπο:
• Χρησιμοποιώντας τον κόσμο της καθημερινής ζωής ως αντικείμενο και εργαλείο διδασκαλίας,
• Με συμμετοχή σε εκδηλώσεις και φεστιβάλ επιστήμης,
• Με τον σχεδιασμό και την παρουσίαση εκπαιδευτικών προγραμμάτων –με τρόπο απλό και κατανοητό- τα οποία απευθύνονται κυρίως σε μαθητές και καθηγητές της Β΄ βάθμιας Εκπαίδευσης, αλλά και στο ευρύτερο κοινό.