«Στο πεδίο της παρατηρήσεως, η τύχη ευνοεί μόνο τον προετοιμασμένο νου» έλεγε ο Λουί Παστέρ, σπουδαίος χημικός και «πατέρας» της μικροβιολογίας… Από μωρά παρατηρούμε τα πάντα γύρω μας και θέλουμε συνεχώς να μαθαίνουμε πώς εξηγούνται όλα αυτά που μας εντυπωσιάζουν.
Πραγματοποιώντας πειράματα μαζί με τους μικρούς μας φίλους θα μάθουμε τη δομή του DNA και τον τρόπο που διαβάζεται το αλφάβητο της ζωής, πώς μοιάζουν τα κύτταρα και πώς αντιμετωπίζουν τους εχθρούς τους. Παίζοντας λοιπόν θα βρούμε τον μικρό επιστήμονα που κρύβεται μέσα μας…
Δράση «Eργαστήριο CSI – Τα αποτυπώματα ενός εγκλήματος υπό το πρίσμα της Βιολογίας»
(βασισμένο σε ιδέα του Σχολείου Καστελλορίζου): Ευσταθίου Αντωνία, Νίκος Σγαντζής & Τουμπανάκη Δήμητρα
Στο πεδίο της παρατήρησης, η τύχη ευνοεί μόνο τον προετοιμασμένο νου» έλεγε ο Λουί Παστέρ, σπουδαίος χημικός και «πατέρας» της μικροβιολογίας… Από μωρά παρατηρούμε τα πάντα γύρω μας και θέλουμε συνεχώς να μαθαίνουμε πώς εξηγούνται όλα αυτά που μας εντυπωσιάζουν. Η παρατήρηση και η επιστήμη της Βιολογίας είναι επίσης η βάση της εξιχνίασης εγκλημάτων… μικρών ή μεγάλων!!
Με τη βοήθεια της Βιολογίας και της Χημείας σας περιμένουμε για να βρούμε τον ένοχο… Θα μπούμε στο χώρο του εγκλήματος, θα συλλέξουμε στοιχεία και θα τα αξιολογήσουμε: δακτυλικά και… άλλα αποτυπώματα, DNA και αίμα, τρίχες και υφάσματα…
Παίζοντας θα μάθουμε τη δομή του DNA και τον τρόπο που διαβάζεται το αλφάβητο της ζωής, πώς μοιάζουν τα κύτταρα σε διάφορα βιολογικά υλικά, τί μας κάνει ίδιους και ταυτόχρονα τόσο διαφορετικούς. Είστε έτοιμοι να γίνεται ερευνητές CSI μαζί μας;
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
Η Δρ Δήμητρα Τουμπανάκη είναι συνεργαζόμενη ερευνήτρια του Τομέα Μικροβιολογίας του ΕΙΠ.
Είναι πτυχιούχος (2003) και Διδάκτωρ (2008) του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών. Εργάστηκε ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Tufts, Βοστώνη, ΗΠΑ (2008-2009), στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ (2009-2010) και στο ΕΙΠ (2010-2016, 2019-σήμερα). Εργάσθηκε, επίσης, ως Υπεύθυνη Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) της εταιρείας AquaVet A.E., Αθήνα, Ελλάδα (2017-2018). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην ανάπτυξη καινοτόμων διαγνωστικών μεθόδων για την ανίχνευση και το χαρακτηρισμό παθογόνων μικροοργανισμών με έμφαση στον προσδιορισμό νέων βιοδεικτών με τη χρήση τεχνολογιών -omics.
Έχει δημοσιεύσει 18 πρωτότυπα άρθρα σε έγκριτα διεθνή περιοδικά και έχει προσελκύσει χρηματοδοτήσεις ύψους >150.000 €. Από το 2008 ασχολείται ενεργά με την Επικοινωνία της Επιστήμης σε μαθητές διαφόρων βαθμίδων. Συμμετείχε ως εκπαιδευτής (mentor) στο πρόγραμμα ARRAYS του Howard Hughes Medical Institute (HHMI, USA), υλοποιεί κύκλους πειραμάτων εξοικείωσης μαθητών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις Φυσικές Επιστήμες ενώ συμμετέχει ενεργά σε εκδηλώσεις Επικοινωνίας της Επιστήμης.
Η Δρ Αντωνία Ευσταθίου είναι συνεργαζόμενη ερευνήτρια του Τομέα Μικροβιολογίας του ΕΙΠ. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (2007), με μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Βιοχημεία (ΕΚΠΑ-Τμήμα Χημείας 2009) και στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (MBA-Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο-2015) ενώ είναι Διδάκτωρ στη Βιοχημεία και Μοριακή Βιολογία του τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ (2014). Από το 2014 εργάστηκε ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (Τμήμα Μικροβιολογίας), στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών και στο ΕΚΠΑ στο Τμήμα Ιατρικής σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Από το 2019 είναι συνεργαζόμενη ερευνήτρια στο ΕΙΠ (Αθήνα), και μέλος της Ομάδας Ανοσολογίας Λοιμώξεων. Ως διάκριση, έχει λάβει υποτροφία αριστείας IKY-Siemens για μεταδιδακτορική έρευνα στην Ελλάδα (2014-2015 και 2016-2017). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην ανάπτυξη θεραπειών και εμβολίων έναντι παθογόνων λοιμωδών μικροοργανισμών και στη μελέτη σηματοδοτικών και ανοσολογικών μονοπατιών που σχετίζονται με λοιμώδεις ασθένειες με χρήση τεχνολογιών νέας γενιάς (π.χ -omics). Έχει δημοσιεύσει 12 πρωτότυπα άρθρα σε έγκριτα διεθνή περιοδικά και περισσότερα από 50 άρθρα σε πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων. Έχει συμμετάσχει σε πάνω από 10 ερευνητικά προγράμματα και έχει συμμετάσχει σε οργανωτικές επιτροπές συνεδρίων καθώς και σε διάφορες δράσεις επικοινωνίας της επιστήμης (ScienceReactors). Από το 2019, συμμετέχει σε κύκλους πειραμάτων εξοικείωσης μαθητών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις Φυσικές Επιστήμες ενώ παράλληλα συμμετέχει ενεργά σε εκδηλώσεις Επικοινωνίας της Επιστήμης ως μέλος του ΕΙΠ (AthensScienceFestivals, Βραδιά του Ερευνητή, κ.α.).
Ο Νικος Σγαντζής είναι Δρ. Λειτουργικής Γονιδιωματικής και Πραγματογνώμονας Ιατροδικαστικής Γενετικής (εργάζεται στα Εγκληματολογικά Εργαστήρια της ΕΑ.)
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (ΕΙΠ), www.pasteur.gr, ένα Διεθνές Ινστιτούτο Βιοϊατρικής Έρευνας με κοινωνική αποστολή, ιδρύθηκε το 1919.
Το ΕΙΠ συνιστά ένα δημόσιο ερευνητικό φορέα που είναι αρωγός της Πολιτείας σε θέματα Δημόσιας Υγείας. Παράλληλα, έχει υιοθετήσει τη σύγχρονη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία σημαντική αποστολή της έρευνας είναι η διασύνδεση με την κοινωνία. Ένας σημαντικός άξονας της διασύνδεσης αυτής είναι η εκπαίδευση σε θέματα επιστήμης.
Σε αυτό το πλαίσιο προσφέρει στη μαθητική κοινότητα αλλά και στο ευρύ κοινό κατάλληλο περιβάλλον για τη γνωριμία και την κατανόηση των Βιοεπιστημών και της Βιοϊατρικής έρευνας, με τη διεξαγωγή εκδηλώσεων ενημέρωσης για θέματα επιστήμης και τεχνολογίας στους τομείς της Μικροβιολογίας (παθογόνοι μικροοργανισμοί, λοιμώδη νοσήματα, εμβόλια, μικροβιακή αντοχή, κ.α), Ανοσολογίας (φυσική κι επίκτητη ανοσία, αντισώματα, αυτοάνοσα νοσήματα) και Νευροβιολογίας (νευροεκφυλιστικά νοσήματα, θεραπείες με βλαστικά κύτταρα), καθώς και Δημόσιας Υγείας και Υγιεινής (σημασία εμβολιασμών, σωστή διατροφή, φυσική άσκηση, αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ και χρήσης ουσιών, προσωπική υγιεινή).
Σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων αυτών απευθύνεται στα σχολεία για την ενημέρωση των μαθητών σε θέματα επιστημονικά/ερευνητικά που θα συμβάλλουν στην μετέπειτα επιλογή τους στην Πανεπιστημιακή εκπαίδευση και την επαγγελματική τους απασχόληση. Το ΕΙΠ διαθέτει πολυετή πείρα στην υποδοχή σχολείων για εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ενδεικτικά τα τελευταία έτη υλοποιούνται:
• Εκπαιδευτικά Προγράμματα (με επισκέψεις σχολείων στο ΕΙΠ).
• Επιστημονικές Εκδηλώσεις για το ευρύ κοινό και μαθητές. Στο πλαίσιο της εξωστρέφειας της επιστήμης το ΕΙΠ διοργανώνει και συμμετέχει σε Επιστημονικές Εκδηλώσεις, με στόχο τη διάχυση της ερευνητικής δραστηριότητας του Ινστιτούτου μέσω διαθεματικής προσέγγισης, με όχημα την τέχνη (κινηματογράφος, φωτογραφία, μουσική, παραστάσεις), εκλαϊκευμένες ομιλίες Ερευνητών και αλληλεπίδραση με το ευρύ κοινό, «Στρογγυλά Τραπέζια” που πραγματεύονται επίκαιρα θέματα στις θεματικές περιοχές στις οποίες δραστηριοποιείται το ΕΙΠ (Παγκόσμια Ημέρα UNISTEM, Researchers’ Night Athens Science Festival, Patras Science Festival, Pint of Science, κλπ)
• Εκπαιδευτικές και Κοινωνικές Δράσεις (Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Υποδοχής Προσφυγοπαίδων, Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για ωφελούμενους που διαβιούν σε δομές κλειστής παιδικής προστασίας, σε θέματα προσωπικής υγιεινής και σεξουαλικής υγείας, κλπ)
• Σειρά Ειδικών Σεμιναρίων. Σεμινάρια για Νηπιαγωγούς και Καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Αναγκαιότητα του Εμβολιασμού κλπ), σεμινάρια σε συνεργασία με Σχολικούς Σύμβουλους (Βιολόγοι, Γεωλόγοι, Φυσικοί, Χημικοί), απευθυνόμενα σε εκπαιδευτικούς Γυμνασίων και Λυκείων του Δήμου της Αθήνας, με θέμα: «Εξελίξεις και τάσεις στις Φυσικές Επιστήμες του σήμερα».