«Τα ΜΕΤΑΛΛΑ και οι Ιδιότητές τους …
Η αντίδραση της απλής αντικατάστασης στην καθημερινή ζωή»

Μια από τις σπουδαιότερες κατηγορίες υλικών σωμάτων που υπάρχουν γύρω μας είναι τα μέταλλα. Χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στη βιομηχανία, ενισχύοντας την οικονομική αλλά και στρατιωτική δύναμη των λαών. Η λαμπρότητά τους όμως άγγιξε και την καλλιτεχνική ευαισθησία του ανθρώπου (νομίσματα, κοσμήματα, αγάλματα κ.λπ.). Η δημιουργία και χρήση τους, λοιπόν θετική, κάποια όμως αποτελέσματα αρνητικά.
Μεγάλοι σταθμοί για την ανάπτυξη αυτή αποτέλεσαν η ανακάλυψη και η χρησιμοποίηση από τον άνθρωπο της φωτιάς, του τροχού και των μετάλλων.
Οι ιδιότητες των μετάλλων και η καθημερινή τους χρήση δημιούργησαν εύλογα πολλές απορίες/ερωτήσεις. Ας δούμε μερικές::Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα με τα οποία μπορούμε να περιγράψουμε και να διακρίνουμε τα ΜΕΤΑΛΛΑ από τα άλλα υλικά;

• Ποιές είναι οι ιδιότητες των μετάλλων που μπορούν να προσδιορισθούν χωρίς να μεταβάλλεται η σύσταση των ουσιών που αποτελούν τα ΜΕΤΑΛΛΑ;
• Άραγε τα ΜΕΤΑΛΛΑ συμμετέχουν σε μεταβολές – φαινόμενα που συνοδεύονται με σχηματισμό νέων ουσιών;
• Τί είναι τα κράματα; Γιατί ο άνθρωπος καταφεύγει στην ανάμειξη μετάλλων;
• Πού οφείλεται η  μεγάλη ανάπτυξη της βιομηχανίας και της τεχνολογίας;

Όμως και εμείς με τη σειρά μας, μέσα από πειραματικές παρατηρήσεις και επιδείξεις θα αποδείξουμε:

• Πώς τα μέταλλα σε πρωταγωνιστικό ρόλο, αντιδρούν με αμέταλλα στοιχεία;
• Πώς μέσα από υπέρλαμπρες καύσεις φτιάχνουμε μαγειρικό αλάτι και επιδεικνύουμε τον πρόδρομο των φωτογραφικών flash.
• Γιατί άραγε δεν πρέπει να χρησιμοπoιούμε  νερό για την κατάσβεση πυρκαγιών που περιέχουν μαγνήσιο; Πώς εξηγείται να κινδυνεύει να καεί   επαγγελματίας πυροσβέστης, την ώρα που ρίχνει νερό στη μηχανή ενός αυτοκινήτου που έχει πάρει φωτιά;
• Τί είναι η πυροχημική ανίχνευση των μετάλλων και που χρησιμοποιείται;
• Μπορούμε να έχουμε  «Χρυσό και Άργυρο … με λίγη Αλχημεία»;
• Γιατί ο χαλκός και τα κράματά του συνεχίζουν να επιλέγονται στην κατασκευή των νομισμάτων;
• Γιατί τα κέρματα του ενός ,δύο και πέντε λεπτών κατασκευάζονται από χάλυβα, το γνωστό μας ατσάλι, ωστόσο επικαλύπτονται από λεπτό στρώμα χαλκού;
• Γιατί τα διαλύματα των οξέων δεν φυλάσσονται σε μεταλλικά δοχεία, αλλά προτιμώνται γυάλινα ή πλαστικά;
• Πώς μπορούμε να επαργυρώσουμε ή να επιχρυσώσουμε ένα αλουμινένιο δαχτυλίδι;
• Γιατί τα παλιά χρόνια, πριν ανακαλυφθούν τα ανοξείδωτα σκεύη, τα μαγειρικά σκεύη ήταν κατασκευασμένα από χαλκό και όχι από σίδηρo;
• Γιατί δεν έπρεπε να διατηρούμε ή να παρασκευάζουμε τρόφιμα σε χάλκινα δοχεία αν δεν ήταν καλά επικασσιτερωμένα;

Όλα τα παραπάνω ερωτήματα θα απαντηθούν, μέσα από έξυπνα και απλά πειράματα

Ενδεικτικά Πειράματα:

• «Ένα σύρμα πιάτων τυλίγεται στις φλόγες» … υπέρλαμπρη καύση ατσαλόμαλλου
• «Ο πρόδρομος των φωτογραφικών flash»
• « … Και εγέννετω Φως» … υπέρλαμπρη καύση μαγνησίου (αντίδραση μετάλλων με αμέταλλα)
• Καύση Φωσφόρου στον αέρα
• Φτιάχνοντας … μαγειρικό αλάτι
• Καίγοντας  χαλκό σε χλώριο…
• Ο τρελός χορός του νατρίου
• Τα μέταλλα …παίζοντας πίνγκ-πόνγκ
• Ανάβοντας φωτιά με…. νερό
• «Πυροσβεστήρας που ανάβει φωτιές» … Καύση με διοξειδίο του άνθρακα
• «Κροτούν αέριο», σε κουτί από κονσέρβα
• «Αφρός υδρογόνου»
• «Το αέριο που βρυχάται» – Εκρηκτικά Μπαλόνια
• «Ένα κουτάκι αναψυκτικού κόβεται στα δύο»
• Κάνοντας ένα φακό με … ένα νεροπίστολο
• Μετατρέποντας το χαλκό σε «Ασήμι» και «Χρυσό»
• Αυτογενής συγκόλληση σπασμένων σιδηροτροχιών με ανάφλεξη  μίγματος θερμίτη
• Φτιάχνοντας Μέταλλα από τις σκουριές τους
• Χρωματίζοντας τη Φλόγα

Για μαθητές, (ηλικίας 9 – 16 ετών), δασκάλους και καθηγητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ευρύ κοινό.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Δημήτρης Κονιδιτσιώτης

Ο Δημήτρης Κονιδιτσιώτης είναι Χημικός και εργάζεται στην Ένωση Ελλήνων Φυσικών. Το 2020-2021 εργάστηκε στην Διεύθυνση Υγειονομικού Ελέγχου και Περιβαλλοντικής Υγιεινής της Περιφέρειας Ανατολικής Αττικής. Το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 παρακολούθησε και ολοκλήρωσε επιτυχώς, με τη μέθοδο της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Αθηνών, το εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο: «Διδακτική των Φυσικών Επιστημών: Σύγχρονες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις και Εφαρμογές».

Είναι μέλος και επιστημονικός συνεργάτης της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών. Συμμετέχει στην ομάδα επικοινωνίας της επιστήμης των Science Reactors και παράλληλα συνεργάζεται με εκπαιδευτικούς φορείς που προβάλουν την Επιστήμη με τρόπο βιωματικό και ψυχαγωγικό.

Από τον Μάιο του 2015 συνεργάζεται με την Ένωση Ελλήνων Φυσικών αναπτύσσοντας το δικό του πρόγραμμα SCIENCE IS FUΝ, μια πρωτότυπη εκπαιδευτική δράση που παρουσιάζει τις φυσικές επιστήμες μέσα από μία σειρά ελκυστικών επιστημονικών πειραμάτων σε μαθητές όλων των βαθμίδων.

Από το 2018 έως σήμερα, στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος παρουσίασε τις εκπαιδευτικές δράσεις «ΑΕΡΑΣ ... Ένας απέραντος αέριος ωκεανός ... αν και αόρατος ... στέλνει τα δικά του μηνύματα» και «Βλέπουμε το φως με ... άλλα μάτια» σε μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου σε 235 σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με πολύ μεγάλη επιτυχία.

Εργάστηκε ερευνητικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Εργαστήριο Οργανικής Χημείας, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Βιοχημείας του Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών του Saclay (Γαλλία) και στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων, του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας. Στους Μεσογειακούς Αγώνες του 1991 εργάστηκε στο Εργαστήριο Αntidoping Control του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών "Σπύρος Λούης", με αντικείμενο τον προσδιορισμό και ταυτοποίηση διεγερτικών ουσιών σε ούρα αθλητών, που χρησιμοποιούνται για Doping σε αθλητές.

Για περισσότερο από δύο δεκαετίες ασχολήθηκε με τη διδασκαλία του μαθήματος της Χημείας σε φροντιστήρια Μέσης εκπαίδευσης.